ایجاد اتاق های فرار آموزشی در کتابخانه ها و تقویت پایگاه اجتماعی - وبلاگ سفر به کانادا

به گزارش وبلاگ سفر به کانادا، سرویس مدیریت کتاب خبرنگاران ، امیررضا اصنافی، عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی: اگر اهل هیجان و اهل حل مسئله با چاشنی بازی و تفریح باشید حتماً اتاق فرار را تجربه نموده اید. اتاق فرار یک پدیده ای نسبتاً نو و یک بازی ماجراجویی فیزیکی است که در آن بازیکنان مجموعه ای از پازل ها و معماها را با استفاده از سرنخ ها، هدایت ها و استراتژی حل می نمایند تا به اهداف دست یابند.

در متون آمده است که این بازی گروهی و فکری که از سال 2007 برای اولین بار در جهان معرفی شده، به عنوان یکی از بازی های مهیج گروهی شناخته می گردد که در بسکمک از کشورها و به خصوص ایران، به طور گسترده ای مورد استقبال قرار گرفته است.

اتاق فرار انواع مختلفی ندارد و الزاماً براساس ترس و وحشت نیست. حل معما، تفریح و آموزش از دیگر انواع اتاق های فرار هستند که مخاطبان ویژه خود را دارند. اما آیا اتاق فرار صرفاً یک ابزار تفریح است و در شهر بازی ها مورد استفاده قرار می گیرد؟ پاسخ منفی است. این بازی فکری می تواند رویکرد و ماهیت آموزشی هم داشته باشد و محدود به سنین نوجوانی نیست.

این ابزار آموزشی سبب می گردد یادگیرندگان از حالت منفعل به شکل پویا در آیند و بتوانند فعالانه در فرایند یادگیری مشارکت داشته باشند. در این بازی فکری، اعضای تیم با کارگروهی و حل معماهای داخل بازی، مسیر و راه داستانی بازی را طی نموده و در نهایت به هدف نهایی بازی خود دست پیدا می نمایند. معمولا در اتاق­ های فرار شرکت نمایندگان در یک اتاق قفل شده قرار می­ گیرند و برای فرار باید به صورت تیمی و در محدوده زمانی معین معمایی را حل نمایند.

رویکرد حل معما و فکری آن می تواند نقش اساسی در یادگیری افراد داشته باشد. از طرفی باید بیان داشت که ارتقای سطح سواد ملی یکی از اهداف فرهنگی تمام کشورهای جهان است. واژه سواد، قدمتی بسیار طولانی داشته و از تکامل تدریجی برخوردار بوده است. سواد در برگیرنده مهارت­ های مورد احتیاج برای هر شخص است تا بتواند نقش مناسبی را در جامعه ایفا نماید. ساده ترین حالت سواد، مشتمل بر توانمندی های کاربرد زبان است، بدین معنا که فرد باسواد، قادر به خواندن، نوشتن و درک زبان بومی خود باشد. اما امروزه، با توجه به تغییرات و تحولات عصر حاضر، حجم وسیع اطلاعات و گستردگی، پراکندگی و فراوری غیرقابل تصور دانش در حوزه های مختلف علم، هر فرد احتیاجمند فراگیری مهارت ها و توانمندی هایی فراتر از سواد سنتی است تا وی را در همگامی با این تغییرات و تحولات و به ویژه در بهره گیری از اطلاعات، کمک رساند.

بنابراین باید بیان داشت که ضرورت آموزش سواد اطلاعاتی به عنوان رویکرد تازه در آموزش اعضای یک خانواده آشکار است. سواد اطلاعاتی سازمانی مهارت هایی را در بر می گیرد که اعضای یک خانواده برای انجام کارهای روزمره و وظایف خود به آن احتیاج دارند تا بتوانند به صورت آگاهانه در جامعه زندگی نمایند به ویژه بتوانند از معرض آسیب ها و تهدیدهای فضای مجازی در امان بمانند. کتابخانه های عمومی قابلیت بسیار ارزنده و بزرگی دارند که اتاق های فرار در آن اجرا گردد.

ایجاد اتاق فرار در کتابخانه های به 2 صورت حضوری و مجازی می تواند اجرا گردد. در شکل حضوری می تواند یک بخشی از فضای کتابخانه به منزله فضای اتاق فرار آموزشی برای آموزش مهارت های سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی در نظر گرفته گردد. در شکل مجازی؛ با استفاده از عینک ها و هدست های واقعیت افزوده، می توان مهارت های سواد اطلاعاتی و رسانه ای را به اعضای خانواده آموزش داد.

درهر حال در تعداد زیادی از کتابخانه های عمومی جهان، اتاق فرار به عنوان یک ابزار آموزشی اجرا می گردد و حتی بعضی کتابخانه ها فهرستی از اتاق های فرار آنلاین آموزشی را تهیه کرد ه اند و در اختیار کاربران خود به وسیله وب سایت کتابخانه قرار می دهند. کتابداران و متخصصان فناوری آموزشی می توانند به صورت تیمی، در اجرای این ایده مشارکت نمایند و در ارتقای فرهنگ سواداطلاعاتی خانواده ها نقش آفرینی نمایند.

ایجاد اتاق های فرار آموزشی در کتابخانه ها می تواند مزایای مختلفی داشته باشد که عملی کردن نظریه اجتماعی بودن کتابخانه ها و نقش کتابدار اجتماعی مهم ترین آن است زیرا در این حالت بسکمک از خانواده ها جوانان مشتاقانه برای شرکت در اتاق های فرار به کتابخانه ها مراجعه می نمایند.

آموزش مفاهیم مختلف از جمله سواد اطلاعاتی و مبانی فرهنگی و اخلاقی به وسیله اتاق های فرار می تواند انتقال یابد و در نهایت کاربران، با قابلیت های دیگر کتابخانه ها آشنا می شوند. امید است شاهد اجرای اتاق های فرار آموزشی در کتابخانه های عمومی و حتی دانشگاهی کشورمان نیز باشیم.